Ο ροφός είναι ένα μεγάλο ψάρι με μέγιστο μήκος το 1,5 μέτρο. Μπορεί να φτάσει έως και τα 60 κιλά. Το επιστημονικό του όνομα είναι Epinephelus marginatus και ανήκει στην οικογένεια των σερανιδών (Serranidae). Συγγενεύει με τη στήρα και τη σφυρίδα.
Ο ροφός απαντάται στον Ανατολικό και Νοτιοδυτικό Ατλαντικό καθώς και στον Δυτικό Ινδικό ωκεανό. Φυσικά είναι πολύ κοινό ψάρι και στη Μεσόγειο θάλασσα. Συναντάται σε βάθη 8 – 300 μέτρα, συνήθως έως 50 μέτρα.
Το χρώμα του είναι σκούρο καφέ προς το μαύρο (ανάλογα την μορφολογία του βυθού που ζει) με κίτρινες κηλίδες σαν νέφη. Ο ροφός ζει συνήθως μόνος του σε βραχώδεις εγκολπώσεις (θαλάμους) γύρω από τις οποίες περιφέρεται. Επομένως είναι βενθικό είδος και τρέφεται κυρίως με καβούρια και κεφαλόποδα (σουπιές, χταπόδια, καλαμάρια). Κυνηγά τη λεία του, συνήθως, ενεδρεύοντας κοντά στη φωλιά του. Η αναπαραγωγή του λαμβάνει χώρα κατά το καλοκαίρι.
Πρόκειται για πρωτόγυνο ερμαφρόδιτο είδος όπου αφού ξεπεράσει τα 50 εκατοστά περίπου αλλάζει φύλο και γίνεται αρσενικό. Αυτή ακριβώς η βιολογία του είδους τείνει να το κάνει είδος προς εξαφάνιση καθώς η αφαίρεση μεγάλων ατόμων αφαιρεί όλα τα αρσενικά, ενώ η αφαίρεση μικρών ατόμων κάτω από τα 45 εκατοστά που ορίζει η νομοθεσία είναι παράνομη, αλλά δεν έχουν ωριμάσει σεξουαλικά και τα θηλυκά του είδους. Συνεπώς προτείνεται η αλιεία του ροφού να αποφεύγεται καθώς το είδος λειτουργεί σαν ρυθμιστής του βυθού, αφαιρώντας τα άρρωστα και αδύναμα άτομα της περιοχής, κρατώντας ισορροπία στον βυθό.
Ο ροφός έχει εξαιρετικής ποιότητας κρέας και μεγάλη εμπορική αξία και για αυτό το λόγο υπάρχει σημαντική μείωση στο απόθεμα του σε όλη τη Μεσόγειο. Αλιεύεται, κυρίως, με χοντρό παραγάδι, καθετή, συρτή βυθού, πλάνους και πιο σπάνια με στατικά δίχτυα. Δόλωμα χρησιμοποιείται συνήθως ψαροδόλι ή βραστό καθαρό κρέας χταποδιού (χωρίς το δέρμα) ή για καλύτερα ζωντανό δόλωμα.
Όταν ο ροφός “πιαστεί” στη πετονιά καταφεύγει στο θαλάμι του και εκεί φουσκώνοντας τα σπάραχνα και στρέφοντας την ουρά του προσπαθεί να “μαγκώσει”, καθιστώντας την απόσπασή του δύσκολη.
Η νομοθεσία ορίζει σαν το ελάχιστο επιτρεπόμενο μέγεθος αλίευσης του είδους τα 45 εκατοστά.
Το χρώμα του είναι σκούρο καφέ προς το μαύρο (ανάλογα την μορφολογία του βυθού που ζει) με κίτρινες κηλίδες σαν νέφη, γι΄ αυτό το λόγο ονομάζεται και “επινέφελος”, δηλαδή νεφοσκεπής(²).
Είναι το κυρίαρχο ψάρι στη Μεσόγειο ενώ συναντάται και στον Ανατολικό Ατλαντικό, στον Δυτικό Ινδικό ωκεανό στην Μοζαμβίκη, Μαδαγασκάρη, στην νότια Βραζιλία και από την Ουρουγουάη μέχρι την Αργεντινή. Λατρεύει τα ζεστά νερά. Είναι πολύ νόστιμο ψάρι γνωστό από την αρχαιότητα. Ο Ροφός γίνεται υπέροχη σούπα.
Ο ροφός ζει συνήθως μόνος του σε βραχώδεις εγκολπώσεις (θαλάμους) γύρω από τις οποίες περιφέρεται. Μόνο οι μικροί ροφοί ζουν κατά κοπάδια. Ο ροφός αλιεύεται με πετονιά ή ψαροτούφεκο και με κιούρτο κοντά στη θαλάμη του. Δόλωμα χρησιμοποιείται συνήθως ψαροδόλι ή βραστό καθαρό κρέας χταποδιού (χωρίς το δέρμα) ή για καλύτερα ζωντανό δόλωμα.
Όταν ο ροφός “πιαστεί” στη πετονιά καταφεύγει στη θαλάμη του και εκεί φουσκώνοντας τα σπάραχνα και στρέφοντας την ουρά του προσπαθεί να “μαγκώσει”, καθιστώντας την απόσπασή του δύσκολη.
Πολλοί ψαράδες τότε περνούν στη πετονιά βαριά μεταλλικά αντικείμενα προκειμένου να τον χτυπήσουν έτσι στο ρύγχος και να πεταχτεί έξω. Άλλοι χρησιμοποιούν μικρό πλωτήρα ή παράβλημα που δένουν στην πετονιά “τεζαριστά” (κοντά και σφιχτά), μισό μέτρο κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, οπότε στη πρώτη αναπνοή του ροφού (που αναγκαστικά θα ξεφουσκώσει) αυτό θα το εκθαλαμώσει.
Με το ψαροντούφεκο η αλιεία του είναι περισσότερο εύκολη διότι δεν μετακινείται από τη θαλάμη του. Αντίθετα με κιούρτο είναι περισσότερο δύσκολη.
Η αλιεία των μικρών ροφών και άλλων πετρόψαρων γίνεται με παραγάδι.
Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στο ανέβασμα του ροφού στη βάρκα που πρέπει να γίνει με γάντζο ή πιάνοντάς τον με τον δείκτη και τον αντίχειρα από τα μάτια και ποτέ από τα σπάραχνα, που κυριολεκτικά κόβουν σαν μαχαίρι και μπορεί να προκαλέσουν ατύχημα.
Επισημαίνεται πως η χρήση φακού ή άλλων παράνομων χημικών μέσων επισύρουν πολύ αυστηρές ποινές.
